Tüp Bebek Tedavisinde Boş Follikül Sendromu
Tüp bebek tedavisi uygulanan çiftlerde yaklaşık olarak %0.5 ile %2 oranında görülür. Tüp bebek tedavisinde yumurta geliştirme döneminde yumurtalıkta folliküler gelişim (İçi sıvı dolu keseciklerin gelişimi) olmasına rağmen yumurta toplama işleminde (OPU) hiç yumurta elde edilememesine boş follikül sendromu denmektedir. Tüp bebekte boş follikül sendromunun nedeni net bir şekilde ortaya konulması, güç bir durum olsa da, daha detaylı araştırmalar yapılması gerekebilmektedir.
Boş follikül sendromunun olası sebepleri nelerdir?
- Boş follikül sendromu yumurta çatlatma iğnesinin (hCG) doğru bir şekilde ya da doğru zamanda yapılamamasından kaynaklanabilir. Çatlatma iğnesi (hCG) preparatının uygun koşullarda muhafaza edilmemesine bağlı olarak, ilaç etkinliğinin azalması sonucu da boş follikül sendromu ile karşılaşılabilmektedir.
- Bu gibi durumlarda çatlatma iğnesi uygulama dozundan, uygulamanın doğru zamanda yapılıp, yapılmadığından ve preperatın saklama koşullarından emin olunmalı, hCG enjeksiyonundan 35,5-36 saat sonra yumurta toplama işlemi (OPU) yapılmalıdır.
- Yumurta toplama zamanında şayet yumurtalığın birinde hiç yumurta elde edilmezse hemen diğer yumurtalıktan toplama işlemi yapılmamalıdır. Öncelikli olarak kanda ya da idrarda hCG hormon seviyesi kontrol edilmeli, hCG seviyesi istenilen değerin altında ise tekrar çatlatma iğnesi uygulanmalı ve diğer yumurtalığa 36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılmalıdır. Fakat kanda ve idrarda hCG hormon seviyesi normal bir düzeyde ise tekrar çatlatma iğnesi yapılmaz.
Boş folikül sendromunda ne yapılmalı?
- Yapılacak ilk iş, çatlatma iğnesinin doğru dozda, doğru zamanda yapılıp yapılmadığını kontrol etmektir.
- Kanda ya da idrarda yapılan hCG hormon düzeyleri kontrolünde, düşük seviye saptanırsa ilacın etkinliğinin ve muhafaza koşullarının gözden geçirilmesi gerekmektedir.
- Boş follikül sendromunun yumurta toplama işlemi sırasında erkenden fark edebilmesi için, tüp bebek doktoru ve embriyolog sürekli bilgi alış-verişi halinde olmalıdır. Toplanan bir yumurtalıktaki folliküllerden yumurta çıktığı onaylanmadan, tüp bebek doktoru diğer yumurtalıkta ki follikülleri toplamaya başlamamalıdır.
- Diğer tekniklerin işe yaramadığı boş follikül sendromu durumlarında, idrardan elde edilen hCG’den, rekombinant DNA teknolojisi ile üretilen hCG’ ye geçmenin daha başarılı olduğu vakalar da bilinmektedir.
Boş follikül sendromu ile karşılaşıldığında danışmanlık alınması gerekir mi?
- Bazen boş follikül sendromu tekrarlayabilir bir durum olabilmektedir. Bu da çiftlere açıklanmalıdır. Gerektiğinde genetik danışmanlık dahil tüm ileri düzey incelemeler yapılmalıdır. Ancak tekrarlanmasının önlenmesi için çeşitli önlemler alınması gerekebilir.
- Şayet boş follikül sendromu tekrarlarsa anne adayından genetik inceleme için test istenmeli, altta genetik bir sorun olup olmadığı araştırılmalıdır.
